CAROL GILLIGAN over de spanning tussen verantwoordelijkheid en rechten

Wie zorgethiek een beetje kent, heeft weet van het onderzoek van Carol Gilligan naar morele ontwikkeling. Je kent het klassieke dilemma (uit de theorie van Kohlberg) van de man die voor zijn doodzieke vrouw aan medicatie wil geraken, maar niet genoeg geld heeft. De klassieke ethische vraag is: mag deze man de medicatie stelen? Hoe meer je vanuit ‘principes’ redeneert, hoe volwassener je antwoord, zo werd aangenomen. Gilligan toonde aan dat vrouwen niet enkel het terrein van die morele principes tot de ethiek rekenen, maar ook het terrein van de relaties tussen mensen. De zorgethiek is op dat relationele paradigma gestoeld.

Vandaag arriveerde het originele boek uit 1993 bij mijn favoriete lokale boekhandel. Ik had het nooit eerder gelezen, moet ik tot mijn schaamte bekennen. En wat een rijkdom! Vooral het hoofdstuk over verantwoordelijkheid vraagt herlezing in de context van de COVID19 crisis. Gilligan analyseert haarscherp hoe denken en handelen over verantwoordelijkheid altijd in spanning komt te staan met rechten (zoals het recht op vrijheid). Het is een erg herkenbaar thema in de gesprekken die ik de afgelopen tijd mocht begeleiden.

Oproep tot een online lees-club!